Ο επίκαιρος Μπέρτολντ Μπρέχτ

Ι. Τον πεινασμένο που σ' άρπαξε
Το τελευταίο ψωμί, σαν εχτρό τον αντιμετωπίζεις.
Μα τον κλεφτη , που δεν πείνασε ποτέ του
Δεν ορμάς ν' αρπάξεις από το λαρύγγι.


ΙΙ. ΕΓΚΩΜΙΟ ΣΤΟΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟ


Είναι λογικός, καθένας τον καταλαβαίνει. Ειν' εύκολος.
Μια και δεν είσαι εκμεταλλευτής, μπορείς να τον συλλάβεις.
Είναι καλός για σένα, μάθαινε γι' αυτόν.
Οι ηλίθιοι ηλίθιο τον αποκαλούνε, και οι βρωμεροί τον λένε βρωμερό.
Αυτός είναι ενάντια στη βρωμιά και την ηλιθιότητα.
Οι εκμεταλλευτές έγκλημα τον ονοματίζουν.
Αλλά εμείς ξέρουμε:
Είναι το τέλος κάθε εγκλήματος.
Δεν είναι παραφροσύνη, μα
Το τέλος της παραφροσύνης.
Δεν είναι χάος
Μα η τάξη.
Είναι το απλό
Που είναι δύσκολο να γίνει.

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ(1898-1956) , Γερμανός κομμουνιστής δραματουργός , ποιητής , σκηνοθέτης στρατεύεται με την εργατική τάξη και αποτελεί την επαναστατική πρωτοπορία  στα πολιτιστικά δρώμενα της Ευρώπης του εικοστού αιώνα. Το λογοτεχνικό έργο του χαρακτηρίζεται από το πνεύμα της καταδίκης του πολέμου και εμπνέεται από τη μαρξιστική-λενινιστική φιλοσοφία.  Το όραμα του δεν είναι άλλο από μια νέα κοινωνία χωρίς την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Η σημαντική συνεισφορά στις Τέχνες αναγνωρίζεται μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1933 μετά την άνοδο του ναζισμού αυτοεξορίζεται και ζει σε Δανία, Φιλανδία και Η.Π.Α. Μετά την επιστροφή του στη Γερμανία το 1949, ο Μπρεχτ αφιερώνεται στην ποίηση και τη σκηνοθεσία των έργων του.  Το 1950 εκλέχτηκε μέλος της Ακαδημίας Τεχνών. Τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο της ΛΓΔ το 1951 και με το Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη το 1954.

Η παγκόσμια κοινωνία βιώνει  καθημερινά τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, συγχρόνως πολιτικής, ηθικής και αισθητικής προέκτασης. Τα τελευταία χρόνια αναδεικνύεται ένας νέου τύπου δούλος,  δηλαδή ο συμβασιούχος, ο επισφαλής εργαζόμενος που θυσιάζεται στο βωμό του κέρδους. Οι μικροεπιχειρήσεις πτωχεύουν, η αγορά εργασίας περιορίζεται και η ανεργία αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς ακόμα και στις πιο οικονομικά αναπτυγμένες χώρες. Οι κυβερνήσεις της αστικής δημοκρατίας άλλοτε με έντεχνο τρόπο και άλλοτε ανεπιτυχώς διαγράφουν την πολιτική πορεία τους με το πρόταγμα της της μοναδικής διεξόδου. Η καταστρατήγηση των εργασιακών δικαιωμάτων, η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας και η ελεύθερη ανταγωνιστική αγορά αποτελούν τη μόνη λύση για τη διέξοδο από την οικονομική κρίση. 


Η μεγάλη διαφορά από τις προηγούμενες περιόδους στέρησης και εξόντωσης των λαϊκών στρωμάτων  , και κυρίως της εργατικής τάξης , είναι ότι στην σύγχρονη εποχή η επιστήμη της Ιστορίας μαρτυρεί ότι όλα αυτά τα μέτρα θα οδηγήσουν σε αδιέξοδο, δηλαδή τους νυν μικρομεσαίους σε ένα χαμηλό βιοτικό επίπεδο και  την εργατική τάξη,  τους χαμηλόμισθους συνταξιούχους, τη νεολαία στην οικονομική εξαθλίωση. Σε αυτό το σημείο, οι μετανάστες διαδραματίζουν το ρόλο του  αποδιοπομπαίου τράγου. Το Κράτος τους ωθεί στην παρανομία και στην οικονομική εξαθλίωση και έπειτα οι μετανάστες ευθύνονται για την ανεργία και την εγκληματικότητα.


Μέσα σε αυτή την πολιτική κατάσταση , οι άνθρωποι συσπειρώνονται, ο λαός ξυπνάει...και κάτι καινούργιο γεννιέται.  Ο Μπέρτολντ Μπρεχτ , ο στρατευμένος αυτός καλλιτέχνης, ακόμα και στις μέρες μας, παραμένει επίκαιρος, μετά από τόσα χρόνια από το θάνατο του.  Εκείνη την περίοδο που ζει εμπνέεται από τους αγώνες της εργατικής τάξης, υμνεί τον κομμουνισμό, την αληθινή γνώση και την αλληλεγγύη, καταγγέλλει την αστική τάξη και τις αστικές κυβερνήσεις, καθώς επίσης την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. 


Πέρα από την επικαιρότητα του Μπέρτολντ Μπρεχτ, αξίζει κανείς να ασχοληθεί με το λογοτεχνικό έργο του, γιατί αν μη τι άλλο η Τέχνη θα πρέπει να είναι ανθρώπινη. 






III. ΑΥΤΟ ΘΕΛΩ ΝΑ ΤΟΥΣ ΠΩ

Αναρωτιέμαι: γιατί να συζητάω μαζί τους

ψωνίζουνε τη γνώση για να την πουλήσουν.

θέλουν να μάθουνε πού υπάρχει γνώση φτηνή

που να μπορούνε ακριβά να την πουλήσουν. Γιατί

να ενδιαφερθούνε να γνωρίσουν ό,τι

ενάντια στην αγοραπωλησία μιλάει.

Θέλουνε να νικήσουν.

Στη νίκη ενάντια τίποτα δε θέλουνε να ξέρουν.

Δε Θέλουνε άλλοι να τους καταπιέζουν,

Θέλουνε να καταπιέζουνε οι ίδιοι.

Δε θέλουνε την πρόοδο.

Θέλουνε την υπεροχή.

Πειθαρχούνε σ' όποιον

τους υπόσχεται πως θα μπορούνε να διατάζουν.

Θυσιάζονται

για να μπορέσει να μείνει όρθιος ο βωμός της θυσίας.

Τι να τους πω, σκέφτηκα. Αυτό

θέλω να τους πω, αποφάσισα.

IV. ΣΤΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΡΑΤΟΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ
(Στους φοιτητές στο ανοικοδομημένο αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου)

1

Για να μπορείτε να καθόσαστε εδώ: τόσο αίμα
χύθηκε. Μπορεί να το ξεχάσετε να επιθυμείτε.
Να ξέρετε τούτο μοναχά: σ' αυτά τα καθίσματα καθότανε άλλοι
πιο μπροστά από σας
που αργότερα καθίσανε πάνω στο σβέρκο των ανθρώπων.
Επαγρυπνείτε!


2
Πάντα ό,τι να ερευνάτε, ό,τι ν' ανακαλύψετε
ό,τι να μάθετε, δε θα σας χρησιμέψει,
αν δε συνδέετε με τον αγώνα το μυαλό σας
και δε διαχωρίζεστε απ' όλους τους εχθρούς της ανθρωπότητας.


3
Ποτέ να μην ξεχνάτε: κάποιοι όμοιοί σας αγωνίστηκαν
για να μπορείτε εδώ να κάθεστε εσείς κι όχι πια οι προηγούμενοι.
Μην κρύβεστε λοιπόν, μα συναγωνιστείτε
για ν' αποκτήσετε τη γνώση και ποτέ να μην την αρνηθείτε!




Χρήσιμοι σύνδεσμοι:
Βιογραφικό του ποιητή: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CF%80%CE%AD%CF%81%CF%84%CE%BF%CE%BB%CF%84_%CE%9C%CF%80%CF%81%CE%B5%CF%87%CF%84

ΠΟΙΗΜΑΤΑ:

http://www.edu.uoc.gr/~poreia/culture/brecht.htm

http://www.poemhunter.com/bertolt-brecht/
http://www.dokimio.com/taxonomy/term/10