28/1/11

Ο επίκαιρος Μπέρτολντ Μπρέχτ

Ι. Τον πεινασμένο που σ' άρπαξε
Το τελευταίο ψωμί, σαν εχτρό τον αντιμετωπίζεις.
Μα τον κλεφτη , που δεν πείνασε ποτέ του
Δεν ορμάς ν' αρπάξεις από το λαρύγγι.



ΙΙ. ΕΓΚΩΜΙΟ ΣΤΟΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟ


Είναι λογικός, καθένας τον καταλαβαίνει. Ειν' εύκολος.
Μια και δεν είσαι εκμεταλλευτής, μπορείς να τον συλλάβεις.
Είναι καλός για σένα, μάθαινε γι' αυτόν.
Οι ηλίθιοι ηλίθιο τον αποκαλούνε, και οι βρωμεροί τον λένε βρωμερό.
Αυτός είναι ενάντια στη βρωμιά και την ηλιθιότητα.
Οι εκμεταλλευτές έγκλημα τον ονοματίζουν.
Αλλά εμείς ξέρουμε:
Είναι το τέλος κάθε εγκλήματος.
Δεν είναι παραφροσύνη, μα
Το τέλος της παραφροσύνης.
Δεν είναι χάος
Μα η τάξη.
Είναι το απλό
Που είναι δύσκολο να γίνει.











Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ(1898-1956) , Γερμανός κομμουνιστής δραματουργός , ποιητής , σκηνοθέτης στρατεύεται με την εργατική τάξη και αποτελεί την επαναστατική πρωτοπορία  στα πολιτιστικά δρώμενα της Ευρώπης του εικοστού αιώνα. Το λογοτεχνικό έργο του χαρακτηρίζεται από το πνεύμα της καταδίκης του πολέμου και εμπνέεται από τη μαρξιστική-λενινιστική φιλοσοφία.  Το όραμα του δεν είναι άλλο από μια νέα κοινωνία χωρίς την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Η σημαντική συνεισφορά στις Τέχνες αναγνωρίζεται μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1933 μετά την άνοδο του ναζισμού αυτοεξορίζεται και ζει σε Δανία, Φιλανδία και Η.Π.Α. Μετά την επιστροφή του στη Γερμανία το 1949, ο Μπρεχτ αφιερώνεται στην ποίηση και τη σκηνοθεσία των έργων του.  Το 1950 εκλέχτηκε μέλος της Ακαδημίας Τεχνών. Τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο της ΛΓΔ το 1951 και με το Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη το 1954.







Η παγκόσμια κοινωνία βιώνει  καθημερινά τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, συγχρόνως πολιτικής, ηθικής και αισθητικής προέκτασης. Τα τελευταία χρόνια αναδεικνύεται ένας νέου τύπου δούλος,  δηλαδή ο συμβασιούχος, ο επισφαλής εργαζόμενος που θυσιάζεται στο βωμό του κέρδους. Οι μικροεπιχειρήσεις πτωχεύουν, η αγορά εργασίας περιορίζεται και η ανεργία αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς ακόμα και στις πιο οικονομικά αναπτυγμένες χώρες. Οι κυβερνήσεις της αστικής δημοκρατίας άλλοτε με έντεχνο τρόπο και άλλοτε ανεπιτυχώς διαγράφουν την πολιτική πορεία τους με το πρόταγμα της της μοναδικής διεξόδου. Η καταστρατήγηση των εργασιακών δικαιωμάτων, η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας και η ελεύθερη ανταγωνιστική αγορά αποτελούν τη μόνη λύση για τη διέξοδο από την οικονομική κρίση. 


Η μεγάλη διαφορά από τις προηγούμενες περιόδους στέρησης και εξόντωσης των λαϊκών στρωμάτων  , και κυρίως της εργατικής τάξης , είναι ότι στην σύγχρονη εποχή η επιστήμη της Ιστορίας μαρτυρεί ότι όλα αυτά τα μέτρα θα οδηγήσουν σε αδιέξοδο, δηλαδή τους νυν μικρομεσαίους σε ένα χαμηλό βιοτικό επίπεδο και  την εργατική τάξη,  τους χαμηλόμισθους συνταξιούχους, τη νεολαία στην οικονομική εξαθλίωση. Σε αυτό το σημείο, οι μετανάστες διαδραματίζουν το ρόλο του  αποδιοπομπαίου τράγου. Το Κράτος τους ωθεί στην παρανομία και στην οικονομική εξαθλίωση και έπειτα οι μετανάστες ευθύνονται για την ανεργία και την εγκληματικότητα.


Μέσα σε αυτή την πολιτική κατάσταση , οι άνθρωποι συσπειρώνονται, ο λαός ξυπνάει...και κάτι καινούργιο γεννιέται.  Ο Μπέρτολντ Μπρεχτ , ο στρατευμένος αυτός καλλιτέχνης, ακόμα και στις μέρες μας, παραμένει επίκαιρος, μετά από τόσα χρόνια από το θάνατο του.  Εκείνη την περίοδο που ζει εμπνέεται από τους αγώνες της εργατικής τάξης, υμνεί τον κομμουνισμό, την αληθινή γνώση και την αλληλεγγύη, καταγγέλλει την αστική τάξη και τις αστικές κυβερνήσεις, καθώς επίσης την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. 


Πέρα από την επικαιρότητα του Μπέρτολντ Μπρεχτ, αξίζει κανείς να ασχοληθεί με το λογοτεχνικό έργο του, γιατί αν μη τι άλλο η Τέχνη θα πρέπει να είναι ανθρώπινη. 






III. ΑΥΤΟ ΘΕΛΩ ΝΑ ΤΟΥΣ ΠΩ

Αναρωτιέμαι: γιατί να συζητάω μαζί τους
ψωνίζουνε τη γνώση για να την πουλήσουν.
θέλουν να μάθουνε πού υπάρχει γνώση φτηνή
που να μπορούνε ακριβά να την πουλήσουν. Γιατί
να ενδιαφερθούνε να γνωρίσουν ό,τι
ενάντια στην αγοραπωλησία μιλάει.

Θέλουνε να νικήσουν.
Στη νίκη ενάντια τίποτα δε θέλουνε να ξέρουν.
Δε Θέλουνε άλλοι να τους καταπιέζουν,
Θέλουνε να καταπιέζουνε οι ίδιοι.
Δε θέλουνε την πρόοδο.
Θέλουνε την υπεροχή.

Πειθαρχούνε σ' όποιον
τους υπόσχεται πως θα μπορούνε να διατάζουν.
Θυσιάζονται
για να μπορέσει να μείνει όρθιος ο βωμός της θυσίας.

Τι να τους πω, σκέφτηκα. Αυτό
θέλω να τους πω, αποφάσισα.



IV. ΣΤΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΡΑΤΟΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ
(Στους φοιτητές στο ανοικοδομημένο αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου)



1
Για να μπορείτε να καθόσαστε εδώ: τόσο αίμα
χύθηκε. Μπορεί να το ξεχάσετε να επιθυμείτε.
Να ξέρετε τούτο μοναχά: σ' αυτά τα καθίσματα καθότανε άλλοι
πιο μπροστά από σας
που αργότερα καθίσανε πάνω στο σβέρκο των ανθρώπων.
Επαγρυπνείτε!


2
Πάντα ό,τι να ερευνάτε, ό,τι ν' ανακαλύψετε
ό,τι να μάθετε, δε θα σας χρησιμέψει,
αν δε συνδέετε με τον αγώνα το μυαλό σας
και δε διαχωρίζεστε απ' όλους τους εχθρούς της ανθρωπότητας.


3
Ποτέ να μην ξεχνάτε: κάποιοι όμοιοί σας αγωνίστηκαν
για να μπορείτε εδώ να κάθεστε εσείς κι όχι πια οι προηγούμενοι.
Μην κρύβεστε λοιπόν, μα συναγωνιστείτε
για ν' αποκτήσετε τη γνώση και ποτέ να μην την αρνηθείτε!




Χρήσιμοι σύνδεσμοι:
Βιογραφικό του ποιητή: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CF%80%CE%AD%CF%81%CF%84%CE%BF%CE%BB%CF%84_%CE%9C%CF%80%CF%81%CE%B5%CF%87%CF%84

ΠΟΙΗΜΑΤΑ:
http://www.poemhunter.com/bertolt-brecht/
http://www.dokimio.com/taxonomy/term/10

15/1/11

Ηλεκτρονικές διευθύνσεις για.. αμέτρητα βιβλία!

Παραθέτουμε τις διεθύνσεις που ανακάλυψε η ευρηματική διαδικτυακή φίλη και συνάδελφος, Ελένη Σικαβίτσα:

Το ωραιότερο βιβλίο του κόσμου

Όντως, ο Ερίκ- Εμανουέλ Σμιτ κατάφερε να γράψει, αν όχι το ωραιότερο, αλλά σίγουρα ένα από τα ωραιότερα βιβλία του κόσμου, όπως ισχυρίζεται στο ομότιτλο βιβλίο. Πρόκειται για μια σειρά διηγημάτων με γυναίκες ηρωίδες, διαφόρων κοινωνικών στρωμάτων και ηλικιών, που μέσα από αντίξοες καταστάσεις, καταφέρνουν να βγουν πάντα νικήτριες και να αναδείξουν τη φωτεινή πλευρά της ανθρώπινης ψυχής, όπως σωστά επισήμανε η καλή φίλη και υποκινήτρια ανάγνωσης του Σμιτ, Σωτηρία. Μακάρι να γινόταν πάντα έτσι και στην αληθινή ζωή...

Δεν ξέρω τι άλλο να πρωτογράψω! Λάτρεψα όλα τα διηγήματα, ταυτίστηκα με κάθε γυναίκα ηρωίδα και ένιωσα τον πόνο τους καθώς ξετυλιγόταν το μυστήριο γύρω από αυτές, σελίδα με τη σελίδα. Η γλώσσα είναι προσιτή και λιτή, επιτρέποντας στον αναγνώστη να πλάσει τους χαρακτήρες και τις καταστάσεις στο μυαλό του όπως επιθυμεί και, επομένως, να ζήσει ακόμα πιο έντονα την ανάγνωση καθενός από τα διηγήματα.

Τα αποσπάσματα που αγάπησα ήταν πολλά, αλλά παραθέτω αυτό που θα μείνει στη μνήμη μου για πολύ καιρό ακόμα...

Από το διήγημα 'Είναι μια ωραία βροχερή μέρα':  H κατά τα άλλα κυνική, ρεαλίστρια και ανέκφραστη, Ελέν, έχει μόλις χάσει τον σύζυγό της και πάσχει από τη νόσο του σύγχρονου ανθρώπου: τη κατάθλιψη. Ταξιδεύει παντού δίχως ικανοποίηση, αλλά μόλις φτάνει στο Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας της Νοτίου Αφρικής συμβαίνουν τα παρακάτω.

Η Ελέν ένιωσε ένα τσίμπημα στα μάγουλά της. Τι συνέβαινε; Το αίμα ανέβαινε στο πρόσωπό της, ένας δυνατός σφυγμός χτυπούσε στις φλέβες του λαιμού της, η καρδιά της χτυπούσε όλο και πιο γρήγορα. Χρειαζόταν αέρα. Μπας κι ήταν στα πρόθυρα καρδιακής προσβολής;
Και γιατί όχι; Θα πεθάνουμε που θα πεθάνουμε. Ε, έφτασε η ώρα. Ας γίνει εδώ, τουλάχιστον, μπροστά σε ένα μεγαλειώδες τοπίο, εδώ ας τελειώσει. Γι' αυτό και ανεβαίνοντας τις σκάλες, είχε το προαίσθημα πως κάτι σημαντικό θα συνέβαινε.
Για λίγα δευτερόλεπτα, η Ελέν άνοιξε τα χέρια της, άφησε την αναπνοή της να ησυχάσει, κι ετοιμάστηκε να σβήσει. Κλείνοντας τα βλέφαρα κι αφήνοντας το κεφάλι να πέσει προς τα πίσω, έκρινε ότι ήταν έτοιμη, συναινούσε στο θάνατο. 
Τίποτα δε συνέβη.
Όχι μόνο δεν έχασε τις αισθήσεις της, αλλά και, ανοίγοντας τα μάτια, αναγκάστηκε να εξακριβώσει ότι ήταν καλύτερα. Μα τι είν' όλα αυτά τα πράγματα; Δεν μπορεί κανείς να διατάξει το σώμα του να πεθάνει; Δε μπορεί κανείς να ξεψυχήσει έτσι, όσο εύκολα σβήνει το φως;

Τελικά, στο διπλανό μπαλκόνι γνωρίζει έναν άνδρα ο οποίος καταλαβαίνουμε ότι θα είναι ο επόμενος άντρας της ζωής της. Απλά συγκλονιστικός ο Σμιτ: απεικονίζει με επιτυχία μια γυναίκα που πεθαίνει ψυχικά, νιώθει ότι δεν έχει τίποτα άλλο να προσφέρει, να νιώσει ή να ζήσει, αλλά στο τέλος καταφέρνει να αναστηθεί και να αναγεννηθεί μέσα από τις στάχτες της.

14/1/11

Ξέρω πως πια δεν είναι απάτη ονείρου...

Τελευταία το έργο της Μαρίας Πολυδούρη έχει αποκτήσει νέες διαστάσεις στο μυαλό μου, οπότε δημοσιεύω ένα ακόμα συγκλονιστικό ποίημά της. Θα το βρείτε μαζί με άλλα ποιήματά της εδώ:

http://www.alfavita.gr/poiisi/polidouriindex.htm

ΜΕ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ...

Με της σιωπής τα κρίνα που λυγούνε
μέσα στα νικημένα μου τα χέρια,
με τις σκέψες που μάταια κυνηγούνε
η μια την άλλη πέρα από τ’ αστέρια,
Με τα μάτια που κάτι νοσταλγούνε,
κάτι που μου είνε αγνοημένο πλέρια,
σα να μη βλέπουν, σα να μην αλγούνε,
εξαϋλωμένα μάτια, μάτια αιθέρια,

Στέκω οραματισμένη και πιστεύω.
Δεν ξέρω τι πιστεύω. Ξεφυλλίζω
τα ποιήματά σου κι’ όλο μεσιτεύω.

Στη σκέψη σου και στη βουλή του απείρου.
Κι’ όπως ποτέ τα μάτια δε σφαλίζω
ξέρω πως πια δεν είνε απάτη ονείρου.

9/1/11

Γιατί μ’ αγάπησες (Μαρία Πολυδούρη)

Δεν τραγουδώ παρά γιατί μ’ αγάπησες
στα περασμένα χρόνια.
Και σε ήλιο, σε καλοκαιριού προμάντεμα
και σε βροχή, σε χιόνια,
δεν τραγουδώ παρά γιατί μ’ αγάπησες.

Μόνο γιατί με κράτησες στα χέρια σου
μια νύχτα και με φίλησες στο στόμα,
μόνο γι’ αυτό είμαι ωραία σαν κρίνο ολάνοιχτο
κ’ έχω ένα ρίγος στην ψυχή μου ακόμα,
μόνο γιατί με κράτησες στα χέρια σου.

Μόνο γιατί τα μάτια σου με κύτταξαν
με την ψυχή στο βλέμμα,
περήφανα στολίστηκα το υπέρτατο
της ύπαρξής μου στέμμα,
μόνο γιατί τα μάτια σου με κύτταξαν.

Μόνο γιατί όπως πέρναα με καμάρωσες
και στη ματιά σου να περνάη
είδα τη λυγερή σκιά μου, ως όνειρο
να παίζει, να πονάη,
μόνο γιατί όπως πέρναα με καμάρωσες.

Γιατί, μόνο γιατί σε σέναν άρεσε
γι’ αυτό έμεινεν ωραίο το πέρασμά μου.
Σα να μ’ ακολουθούσες όπου πήγαινα,
σα να περνούσες κάπου εκεί σιμά μου.
Γιατί, μόνο γιατί σε σέναν άρεσε.

Μόνο γιατί μ’ αγάπησες γεννήθηκα,
γι’ αυτό η ζωή μου εδόθη.
Στην άχαρη ζωή την ανεκπλήρωτη
μένα η ζωή πληρώθη.
Μόνο γιατί μ’ αγάπησες γεννήθηκα.

Μονάχα για τη διαλεχτήν αγάπη σου
μου χάρισε η αυγή ρόδα στα χέρια.
Για να φωτίσω μια στιγμή το δρόμο σου
μου γέμισε τα μάτια η νύχτα αστέρια,
μονάχα για τη διαλεχτήν αγάπη σου.

Μονάχα γιατί τόσο ωραία μ’ αγάπησες
έζησα, να πληθαίνω
τα ονείρατά σου, ωραίε που βασίλεψες
κ’ έτσι γλυκά πεθαίνω
μονάχα γιατί τόσο ωραία μ’ αγάπησες.


Ψάχνοντας σε ένα σκονισμένο ράφι, ανακάλυψα το βιβλίο Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ' Λυκείου, το οποίο περιείχε όχι μόνο το 'Όνειρο στο Κύμα' του Παπαδιαμάντη, αλλά και ένα ακόμα διαμάντι: το παραπάνω. Τι όμορφη η ποίηση και η λογοτεχνία όταν δεν σου επιβάλλεται η εξουθενωτική ανάλυση και η τοποθέτησή της σε κάθε λογής περιοριστικό καλούπι! Τι λυτρωτικό να διαλέγεις τις αναγνώσεις σου και να επιτρέπεις στη καρδιά σου να πάλλεται μέσα από αυτές...


Μαρία Πολυδούρη *** Μόνο γιατί με αγάπησες from Heracles V. on Vimeo.

4/1/11

Τα παραμύθια μέσα από τα μάτια των παιδιών



Οι ιστορίες που φτιάχνουν οι μεγάλοι, αλλά διαβάζουν οι μικροί, μπορούν να γίνουν αντιληπτές ποικιλοτρόπως... Περίτρανη απόδειξη το παραπάνω βίντεο! Μάθετε περισσότερα για το πώς προέκυψε το βίντεο εδώ.

Τα παραμύθια του Κώστα Στοφόρου και της Στεφανίας Βελδεμίρη.

1/1/11

Στο καλύβι του Αριά


Στο καλύβι του Αριά, Δήμητρα Καπελούζου-Βασιλάκη

Επ' ευκαιρία της αρχής της νέας χρονιάς, έχω να σας προτείνω ένα βιβλίο που θα σας γεμίσει με αισιοδοξία και κουράγιο. Το βιβλίο αφηγείται την  πραγματική ιστορία μιας γυναίκας, της Νίτσας Πουλιάση, η οποία γεννήθηκε στην Κέρκυρα στις αρχές του εικοστού αιώνα. Η ηρωίδα με εκπληκτικό ψυχικό σθένος παλεύει για να εκπληρώσει το όνειρό της να γίνει δασκάλα και να εξασφαλίσει μια καλύτερη ζωή για την ίδια και την οικογένειά της. Ο δρόμος είναι δύσκολος. Η φτώχεια, η απουσία του πατέρα, οι κοινωνικοί αποκλεισμοί και τα στερεότυπα της εποχής για τις γυναίκες ορθώνονται μπροστά της σαν σκόπελοι. Μπροστά, όμως, στις αντιξοότητες η γυναίκα αυτή με μεγάλη πίστη και καλοσύνη επιδεικνύει στωικότητα και επιμονή. Η αγάπη της για τη ζωή είναι άξια θαυμασμού και μίμησης. Η συγγραφέας, η οποία είναι η κόρη της ηρωίδας του βιβλίου, μας μεταφέρει στο χρόνο αποτυπώνοντας πολύ παραστατικά την ατμόσφαιρα της Κέρκυρας της εποχής εκείνης.