2/4/11

Χόρχε Λουίς Μπόρχες: Η βιβλιοθήκη της Βαβέλ

Ο Μπόρχες στην ιστορία με τον τίτλο “Η βιβλιοθήκη της Βαβέλ” περιγράφει την ουτοπία μιας φανταστικής βιβλιοθήκης που περιέχει όλα τα βιβλία, αυτά που υπάρχουν και αυτά που πρόκειται να γραφτούν.

Ο ήρωας της ιστορίας περιπλανάται στη αχανή βιβλιοθήκη ψάχνοντας φράσεις με νόημα μέσα στους άπειρους τόμους που περιέχουν όλους τους πιθανούς συνδυασμούς λέξεων χωρίς να τα καταφέρνει.

Απεικόνιση αχανούς βιβλιοθήκης
http://smyrnaios.net/archives/162  

Γνωστό απόσπασμα: «Η Βιβλιοθήκη δεν είναι ατέρμονη, αλλά κυκλική. Αν λοιπόν βρισκόταν κάποιος αιώνιος ταξιδευτής που θα μπορούσε να τη γυρίσει ολόκληρη, μετά από αιώνες οδοιπορίας μέσα σ' αυτήν θα ανακάλυπτε πως τα ίδια βιβλία επαναλαμβάνονται συνέχεια με την ίδια πάντα αταξία (που αφού επαναλαμβάνεται ακατάπαυστα θα μπορούσε να συνθέσει αυτή η ίδια μια τάξη πραγμάτων). Αυτή η χαριτωμένη ελπίδα μου είναι το μόνο πράγμα που φωτίζει τη μοναξιά μου».

Τι είναι Βιβλιοθήκη;  (απόσπασμα από αυτό το έγγραφο)

«Το σύμπαν (που άλλοι το λένε "Η Βιβλιοθήκη") αποτελείται από έναν
ακαθόριστο και ίσως άπειρο αριθμό εξαγωνικών στοών, με τεράστιους αεραγωγούς στη μέση, περιφραγμένους με πολύ χαμηλά κάγκελα. Από οποιοδήποτε εξάγωνο φαίνονται οι πάνω και οι κάτω όροφοι, ατέλειωτα. Η διαρρύθμιση των στοών είναι απαράλλαχτη...».

Οι εναρκτήριες γραμμές από το κείμενο του Μπόρχες ορίζουν με παραδειγματικό τρόπο τη Βιβλιοθήκη, υποδεικνύοντας και τη συνήθη μνεία της: ως μιας μεταφοράς του σύμπαντος. Το να πούμε ότι το κείμενο του 1941 προφητεύει τον κυβερνοχώρο και τη δαιδαλώδη σημερινή διάθρωση του δικτύου μοιάζει περιττό. Ο κυβερνοχώρος είναι μια ακόμη επίκαιρη πτύχωση της -κατά τον Μπόρχες- «αιώνιας» Βιβλιοθήκης.


Για τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες (απόσπασμα από τη Βικιπαίδεια)

Ο Μπόρχες έζησε το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα και έτσι επηρεάστηκε από την περίοδο του Μοντερνισμού και ιδιαίτερα από τον Συμβολισμό. Η πεζογραφία του αναδεικνύει τη σε βάθος μόρφωση του συγγραφέα και είναι πάντοτε περιεκτική. Όπως τον σύγχρονό του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ και τον κάπως παλιότερο Τζέιμς Τζόις, συνδύασε το ενδιαφέρον του για την πατρίδα του με πολύ ευρύτερα ενδιαφέροντα.

Ήταν και αυτός επίσης πολύγλωσσος και παιχνιδιάρης με τη γλώσσα, αλλά ενώ τα έργα των Ναμπόκοφ και Τζόις έτειναν να γίνονται όλο και πιο μεγάλα με την πάροδο του χρόνου, ο Μπόρχες παρέμεινε οπαδός του μικρού. Επίσης σε αντίθεση με τους Τζόις και Ναμπόκοφ, το έργο του Μπόρχες σταδιακά απομακρύνθηκε από αυτό που ο ίδιος αποκαλούσε "το μπαρόκ", ενώ των πρώτων κινήθηκε προς αυτό: τα τελευταία έργα του Μπόρχες δείχνουν ένα ύφος πολύ πιο διάφανο και νατουραλιστικό από ό,τι έδειξε στα πρώτα του έργα.

Πολλές από τις πιο γνωστές του ιστορίες αφορούν τη φύση του χρόνου, το άπειρο, καθρέφτες, λαβύρινθους, την πραγματικότητα και την ταυτότητα. Μερικές ιστορίες επικεντρώνονται σε φανταστικές ιδέες, όπως μια βιβλιοθήκη η οποία περιλαμβάνει όλα τα πιθανά κείμενα 410 σελίδων ("Η βιβλιοθήκη της Βαβέλ"), κάποιος που δεν ξεχνάει τίποτα απολύτως ("Φούνες ο μνημονικός"), μία οπή μέσα από την οποία μπορεί κανείς να δει τα πάντα στο σύμπαν ("Το άλεφ"), και ένα έτος στάσιμο που δίνεται σε κάποιον που στέκεται μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα ("Το μυστικό θαύμα").

Ο ίδιος Μπόρχες αφηγήθηκε αρκετά ρεαλιστικές ιστορίες της ζωής στη Νότια Αμερική, ιστορίες που αναφέρονταν σε λαϊκούς ήρωες, μάγκες το δρόμου, στρατιώτες, γκάουτσο, ντετέκτιβ, ιστορικές φυσιογνωμίες. Ανέμιξε το πραγματικό με το φανταστικό, και σε μερικές περιπτώσεις, κυρίως στα πρώτα του κείμενα, αυτές οι αναμίξεις δεν απείχαν πολύ από κάποιου είδους απάτη ή παραποίηση της πραγματικότητας.

2 σχόλια:

  1. Να σας παραπέμψω και στο πανέμορφο ποίημα του Μπόρχες "Ο φύλακας των βιβλίων"; http://katerinatoraki.blogspot.com/2009_10_01_archive.html. Καλή ανάγνωση

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ευχαριστούμε πολύ για τον σύνδεσμο, Κατερίνα! Προσθέτω το μπλογκ σου σε αυτά που προτείνουμε και επίσης μοιράστηκα το ποίημα αυτό στη σελίδα της Λέσχης Ανάγνωσης Βιβλίων που συμμετέχω στο Facebook:

    http://www.facebook.com/group.php?gid=102869106430643

    ΑπάντησηΔιαγραφή