Πιστοποιητικά θνητότητας του Γ.Χ. Θεοχάρη

 

Ο Γιώργος Χ. Θεοχάρης γεννήθηκε το 1951 στη Δεσφίνα της Φωκίδας. Από το 1965 διαμένει στην Αντίκυρα Βοιωτίας. Ο Γ.Χ. Θεοχάρης διευθύνει το λογοτεχνικό περιοδικό «Εμβόλιμον» στα Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας. Ποιήματά του δημοσιεύτηκαν σε λογοτεχνικά περιοδικά και μεταφράστηκαν στα γαλλικά, αγγλικά και ισπανικά. Δημοσιεύει επίσης δοκιμιακά σημειώματα και κείμενα λογοτεχνικής κριτικής. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.

 Έργα του:
«Πτωχόν μετάλλευμα», έκδοση του περιοδικού «Εμβόλιμον», Άσπρα Σπίτια, 1990
«Αμειψισπορά» , Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λεβαδείας, Λειβαδιά, 1996
«Ενθύμιον», Καστανιώτης, Αθήνα, 2004
«Από μνήμης», Μελάνι, 2010
«Δίστομο, 10 Ιουνίου 1944: το ολοκαύτωμα», Σύγχρονη Έκφραση, Αθήνα, 2010

Πηγή: BiblioNet

 

 Πιστοποιητικά θνητότητας (1970-2010), ποίηση, Γιώργος Χ. Θεοχάρης, εκδόσεις Σύγχρονη Έκφραση 2014
Τα έργα στις διαχωριστικές σελίδες των κεφαλαίων ανήκουν στον ζωγράφο Σπύρο Κουρσάρη.

Τα «Πιστοποιητικά θνητότητας» (1970-2010) αποτελούν μία συγκεντρωτική έκδοση ποιημάτων του Γ.Χ. Θεοχάρη. Ο ποιητής, καθώς είναι επιδέξιος και δεκτικός στις επιρροές  της παραδοσιακής και σύγχρονης γραφής, δημιουργεί έναν πρωτοποριακό ποιητικό λόγο με ανακατεμένες ψηφίδες παλαιών και μοντέρνων στοιχείων. «Συνδιαλέγεται» ακόμη με διάφορους ποιητές, όπως είναι ο Καβάφης, ο Σεφέρης, ο Καββαδίας, ο Κακναβάτος, ο Γκανάς.   

Πρόκειται για μία ποίηση που γεννιέται σε ανοιχτούς και ελεύθερους χώρους στην ύπαιθρο ή στην πόλη, καθώς επίσης εντός των «τειχών». Φαίνεται πως ο ποιητής δεν εμπνέεται μόνο από τα κύρια συστατικά της ποίησης: έρωτας και θάνατος, αλλά και από τους μικρούς και μεγάλους αγώνες της καθημερινής ζωής, όπως από εκείνους του εργάτη, του φοιτητή του Πολυτεχνείου, της  Μάνας. Κατορθώνει μία κάπως πεζή και επαναλαμβανόμενη καθημερινότητα να την μετουσιώνει σε ποίηση. Στην περίπτωση του Γ.Χ. Θεοχάρη, ο λυρισμός δεν υπονομεύει τον κοινωνικό προβληματισμό, και αντίστροφα.

Άλλοτε σύντομος και περιεκτικός, άλλοτε μακρύς και αφηγηματικός, ο ποιητικός λόγος του παραμένει λυρικός και βιωματικός στο πέρασμα των χρόνων.  Άλλο ένα βασικό χαρακτηριστικό της ποιητικής του Γ.Χ. Θεοχάρη αποτελεί η πολυμορφικότητα των ποιητικών συλλογών. Ο ομοιοκατάληκτος στίχος συνυπάρχει με τον ελεύθερο στίχο, το πεζό ποίημα με το λυρικό αφήγημα, τα ολιγόστιχα αλληγορικά αποφθέγματα με τα πολύστιχα πεζόμορφα ποιήματα. Επιπλέον, η ποιητική του γλώσσα ενσωματώνει ξένες λέξεις χωρίς να φοβάται την γλωσσική αλλοίωση, απαθανατίζοντας έτσι το μεταίχμιο μίας αντιφατικής εποχής (βλ. σελ. 102-103).

Διαβάζοντας τον ποιητή της Μνήμης, το ποιητικό Εγώ, συγκεκριμένο και μερικές φορές χωροχρονικά ορισμένο, γίνεται οικουμενικό. Υπερβαίνει τα σύνορα του Εγώ και του ελλαδικού τοπίου. Και ίσως αυτό  είναι το τελικό ζητούμενο της ποίησης, η υπέρβαση των στενών ορίων ενός προσωπικού βιώματος με πενιχρά μέσα: τις λέξεις· καθώς το κοινό θα μεταλαμβάνει την αγάπη και τον έρωτα του ποιητή για την Ποίηση. Με τα «Πιστοποιητικά θνητότητας» (1970-2010), ο Γ.Χ. Θεοχάρης με τρυφερότητα και γενναιότητα μεταβαίνει στον κόσμο της Αθανασίας των ομοτέχνων του.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ

Από την ποιητική συλλογή «Πτωχόν μετάλλευμα»

ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ

Μόλις τελειώσει η διαδήλωση
έλα να φύγουμε μαζί.

Πάμε να μάσουμε την άνοιξη
σε δυο μπουκέτα.

Να γίνουμε ένα με τις παπαρούνες 
μ'αυτήνα την ξεδιπλωμένη 
απέραντη
κόκκινη
σημαία της επανάστασης. 

Από την ποιητική συλλογή «Αμειψισπορά»

ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΜΝΗΣΗ

Απ' τη στιγμή
που τον κυρίευσε η απογοήτευση 
πέρασε την υπόλοιπη ζωή του
σε χρόνο υπερσυντέλικο. 


Από τα πρωτόλεια ποιήματα, όπως τα αποκαλεί ο Γ.Χ. Θεοχάρης, παρακάτω παρατίθεται μία αγωνιστική απάντηση νεανικής ορμής στα καβαφικά τείχη. 

ΤΑ ΤΕΙΧΗ

Τούτα τα τείχη που μας κλειούνε
θα τα γκρεμίσουμ' αδερφέ
Τα σιδερένια τα κλουβιά θα ρίξουμε μια μέρα. 
Μ'ακούς;
Θα 'ρθει καιρός που θα ζωστούμε στα ζερβά την 
αγανάκτηση
και θα λυτρώσουμε του δυόσμου 
τη φυλακισμένη μυρωδιά
του κρίνου τη μοσχοβολιά.

Θα ρθεί καιρός που θα φυτρώσει το λιοκόκκαλο
από την ελιά που τρώμε
θα γίνει δέντρο,
θα υψωθεί, 
πάω ψηλά απ΄τα τείχη. 

                                                           23 Μαρτίου 1970
                                                                         Στο Ιντεάλ, οδός Πανεπιστημίου 

Οι αλήθειες του Χόρχε Μπουκάι

Μα τι υπέροχα λογικός και μεστός σε νόημα είναι ο κόσμος του Χόρχε Μπουκάι, ο οποίος στα βιβλία του 'Να σου πω μια ιστορία' και 'Ιστορίες να σκεφτείς' καθοδηγεί τον αναγνώστη με προσεκτικά βήματα (και πάντα με γνώμονα τη σχολή Ψυχολογίας 'Γκεστάλτ') στην Αλήθεια, ή μάλλον σε μερικές βασικές αλήθειες που αποτελούν βουνά- ποτάμια- αστέρια στο διάβα της ζωής μας. Ποιές είναι αυτές οι αλήθειες άραγε;

(Αποσπάσματα από την εισαγωγή του βιβλίου 'Ιστορίες να σκεφτείς')

 

 

 

 

 

'Η Βερόνικα αποφασίζει να πεθάνει' του Πάουλο Κοέλιο, ή αλλιώς, ένα μήνυμα για την τρέλα που κρύβουμε όλοι μέσα μας

Είναι πολλά τα βιβλία που με έχουν γεμίσει με σκέψεις τελευταία, αλλά δεν έχω κατορθώσει να γράψω γι' αυτά. Η πεισματάρα Βερόνικα, όμως, με άγγιξε πολύ και θέλησα να μοιραστώ αυτό που πραγματικά μου έδωσε αυτό το βιβλίο. Όχι, δεν είναι αριστούργημα πλοκής και έκφρασης. Περιέχει, πάραυτα, ένα ισχυρό μήνυμα.

Όπως είχε πει σε μια παρουσίασή του ο Μάνος Κοντολέων, ένα βιβλίο μπορεί να μείνει χαραγμένο στη μνήμη του αναγνώστη για τον μοναδικό λόγο ότι του έδωσε ... κάτι. Μια λέξη, μια πρόταση, μια ιδέα, μια σκέψη· αυτό το κάτι σε κάνει να κλείνεις το βιβλίο και να νιώθεις ότι κέρδισες μια ακόμα εμπειρία που θα διαμορφώσει το 'είναι' σου, την ψυχή σου την ίδια. Αυτό είναι το όλο νόημα της πράξης της ανάγνωσης, κατά την ταπεινή μου άποψη.

Η Βερόνικα, λοιπόν, αποφασίζει να πεθάνει- μας το μαρτυράει και ο τίτλος άλλωστε. Πολύ γρήγορα ο αναγνώστης διαπιστώνει ότι η αρχική της προσπάθεια απέτυχε, ενώ ξυπνάει για να βρει τον εαυτό της κλεισμένο σε ένα ψυχιατρικό ίδρυμα. Το πώς και το γιατί όλων των παραπάνω θα σας προτρέψω να το ανακαλύψετε μόνοι σας. Το σημαντικό κατ' εμέ είναι η 'βόλτα' της Βερόνικας μέσα από τον κόσμο των τρελών.

Κι εδώ ο Κοέλιο, ο οποίος αποκαλύπτει ότι έχει ο ίδιος νοσηλευτεί στο παρελθόν, αρχίζει να προκαλεί τη σκέψη: Τι σημαίνει τρέλα; Ποιος θεωρείται τρελός στον σημερινό κόσμο; Είναι όντως αυτός ο (προκαθ)ορισμός πάντα σωστός; Ή μήπως η διαφορετικότητα τείνει να καταπιέζεται; Μήπως χρειαζόμαστε λίγη τρέλα τελικά;

Διαβάστε το παρακάτω απόσπασμα από το βιβλίο, στο οποίο μιλάει ο γιατρός του ασύλου στη Βερόνικα. Σίγουρα μας βοηθάει να δούμε τα πράγματα από μια τελείως διαφορετική γωνία.

...επιχειρώ να μελετήσω τη λεγόμενη "φυσιολογική" ανθρώπινη συμπεριφορά. Πολλοί γιατροί πριν από μένα διενέργησαν αυτή τη μελέτη και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η φυσιολογικότητα είναι απλώς θέμα κοινωνικής συναίνεσης· δηλαδή, εάν πολλοί άνθρωποι θεωρούν κάτι σωστό, τότε αυτό το πράγμα γίνεται σωστό.

»Υπάρχουν πράγματα που ορίζονται από την ανθρώπινη λογική: ότι βάζουμε τα κουμπιά στο μπροστινό μέρος του πουκάμισου είναι λογικό, αφού θα ήταν πολύ δύσκολο να τα κουμπώσουμε στα πλάγια και αδύνατο αν βρίσκονταν στην πλάτη.

»Άλλα πράγματα, όμως, επιβάλλονται σιγά σιγά, επειδή όλο και περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι έτσι πρέπει να είναι. Θα σου δώσω δυο παραδείγματα. Αναρωτήθηκες ποτέ γιατί τα γράμματα στο πληκτρολόγιο της γραφομηχανής είναι τοποθετημένα με τη σειρά που έχουν;»

«Δε με απασχόλησε ποτέ».

«Ας ονομάσουμε αυτό το πληκτρολόγιο QWERTY, αφού αυτά είναι τα γράμματα της πρώτης σειράς. Εγώ αναρωτήθηκα για την αιτία και βρήκα την απάντηση. Η πρώτη γραφομηχανή εφευρέθηκε το 1867 από τον Κρίστοφερ Σόουλς, για βελτίωση της καλλιγραφίας. Όμως υπήρχε ένα πρόβλημα: αν ο δακτυλογράφος έγραφε με μεγάλη ταχύτητα, οι χαρακτήρες συγκρούονταν και προκαλούσαν εμπλοκή στη μηχανή. Έτσι ο Σόουλς επινόησε το πληκτρολόγιο QWERTY, το οποίο ανάγκαζε τους δακτυλογράφους να γράφουν αργά».

«Δεν το πιστεύω».

«Κι όμως είναι αλήθεια. Έτσι η Ρέμιγκτον -κατασκευάστρια ραπτομηχανών μέχρι εκείνη την εποχή- χρησιμοποίησε το πληκτρολόγιο QWERTY για τις πρώτες γραφομηχανές της. Το οποίο σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι αναγκάστηκαν να μάθουν αυτό το σύστημα και πολλές εταιρείες άρχισαν να κατασκευάζουν τέτοια πληκτρολόγια, μέχρι που έγινε το μόνο υπάρχον σύστημα. Επαναλαμβάνω: το πληκτρολόγιο των γραφομηχανών και των ηλεκτρονικών υπολογιστών σχεδιάστηκε με σκοπό την πιο αργή και όχι την πιο γρήγορη πληκτρολόγηση, κατάλαβες; Προσπάθησε να αλλάξεις θέση στα γράμματα και δε θα βρεις ούτε έναν αγοραστή για το προϊόν σου».

Όταν είδε πληκτρολόγιο για πρώτη φορά, η Μαρία αναρωτήθηκε γιατί δεν είχε αλφαβητική σειρά. Ποτέ όμως δεν επανέλαβε την ερώτηση - πίστευε ότι ήταν ο καλύτερος σχεδιασμός για ταχεία πληκτρολόγηση.

«Ξέρεις καθόλου από Φλωρεντία;» ρώτησε ο δόκτωρ Ιγκόρ.

«Όχι».

«Θα έπρεπε να ξέρεις. Δεν είναι πολύ μακριά και εκεί βρίσκεται το δεύτερο παράδειγμα μου. Στον καθεδρικό ναό της Φλωρεντίας υπάρχει ένα πανέμορφο ρολόι, σχεδιασμένο από τον Πάολο Ουτσέλο το 1443. Αυτό το ρολόι έχει μια παραξενιά: αν και δείχνει τις ώρες -όπως όλα τα άλλα-, οι δείκτες κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση από αυτή στην οποία είμαστε συνηθισμένοι».

«Τι σχέση έχει αυτό με την αρρώστια μου;»

«Θα φτάσω κι εκεί. Ο Πάολο Ουτσέλο με τη δημιουργία αυτού του ρολογιού δεν είχε σκοπό να φανεί πρωτότυπος: εκείνη την εποχή υπήρχαν ρολόγια όπως αυτό και ρολόγια με δείκτες που κινούνταν όπως οι σημερινοί. Για κάποια άγνωστη αιτία, ίσως επειδή ο δούκας είχε ρολόι με δείκτες που ακολουθούσαν την κατεύθυνση που σήμερα αναγνωρίζουμε ως "σωστή", αυτή καθιερώθηκε και ως μοναδική - και το ρολόι του Ουτσέλο βρέθηκε να θεωρείται έκτρωμα, κάτι τρελό».

Ο δόκτωρ Ιγκόρ έκανε μια παύση. Όμως ήξερε ότι η Μαρί παρακολουθούσε το συλλογισμό του.

«Πάμε, λοιπόν, στην αρρώστια σου. Κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός, με ιδιαίτερες αρετές, ένστικτα, τρόπους ευχαρίστησης και αναζήτησης της περιπέτειας. Όμως η κοινωνία τελικά επιβάλλει ένα συλλογικό τρόπο δράσης και οι άνθρωποι δε σταματούν να αναρωτηθούν γιατί πρέπει να φέρονται έτσι. Απλώς το αποδέχονται, όπως οι δακτυλογράφοι αποδέχτηκαν το γεγονός ότι το QWERTY είναι το καλύτερο δυνατό πληκτρολόγιο. Γνώρισες ποτέ κανέναν σ' όλη τη ζωή σου να έχει αναρωτηθεί γιατί οι δείκτες του ρολογιού πάνε προς τη μία κατεύθυνση και όχι προς την αντίθετη;»

«Όχι».

«Αν κάποιος ρωτούσε, είναι πολύ πιθανό να του 'λεγαν: "Είσαι τρελός!" Αν επέμενε στην ερώτηση του, οι άλλοι θα προσπαθούσαν να βρουν μια αιτία, αλλά σύντομα θα άλλαζαν θέμα - επειδή δεν υπάρχει άλλη αιτία εκτός από αυτή που σου ανέφερα.

»Οπότε επιστρέφω στην ερώτησή σου. Ξανακάν' τη». «Έχω θεραπευτεί;»

«Όχι. Είσαι ένας ξεχωριστός άνθρωπος που προσπαθεί να είναι ίδιος με τους άλλους. Κι αυτό, κατά τη δική μου άποψη, θεωρείται βαριά ασθένεια».

«Είναι άσχημο να διαφέρεις;»

«Άσχημο είναι να προσπαθείς να μοιάζεις με τους άλλους: προκαλεί νευρώσεις, ψυχώσεις, παράνοια. Είναι άσχημο να προσπαθείς να μοιάζεις με τους άλλους, επειδή έτσι παραβιάζεις τη φύση. παραβαίνεις τους νόμους του Θεού - ο οποίος σε όλα τα δάση και τις ζούγκλες του κόσμου δεν έφτιαξε ούτε ένα φύλλο όμοιο με κάποιο άλλο. Όμως εσύ θεωρείς τρέλα το να είσαι διαφορετική, γι' αυτό διάλεξες τη "Βιλέτ" για να ζήσεις. Επειδή εδώ, καθώς όλοι είναι διαφορετικοί, καταλήγεις να είσαι ίδια με όλους. Κατάλαβες;»

Η Μαρί έγνεψε καταφατικά.

«Μην έχοντας το θάρρος να είναι διαφορετικοί», συνέχισε ο δόκτωρ Ιγκόρ, «οι άνθρωποι πάνε κόντρα στη φύση και ο οργανισμός αρχίζει να παράγει το Βιτριόλι -ή Πικρία, όπως είναι κοινώς γνωστό αυτό το δηλητήριο».

Eτούτο είν' ωκεανός του Δημήτρη Χατζηκωνσταντίνου

 

Το νουάρ μυθιστόρημα του Δημήτρη Χατζηκωνσταντίνου κερδίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη από τις πρώτες κιόλας γραμμές. Ένας άντρας με δύο πρόσωπα δολοφονείται σ' ένα μικρό τουριστικό νησί όπου διατηρεί ταβέρνα δίπλα στη θάλασσα τα τελευταία  χρόνια.  Η αλήθεια είναι ότι φαίνεται να έχει ελάχιστους φίλους και πολλούς εχθρούς. Το έργο της αστυνομίας γίνεται όλο και πιο δύσκολο από τους ψιθύρους των κατοίκων του νησιού. Ο αστυνόμος, γέννημα-θρέμμα του νησιού, θα προσπαθήσει να εξιχνιάσει τη μυστηριώδη δολοφονία μέχρι τη στιγμή που που τυχαία θα υποπέσουν στην αντίληψή του κάτι αποκόμματα εφημερίδας, τα οποία θα αποκαλύψουν την αληθινή ταυτότητα του θύματος. Θα φτάσει την έρευνα μέχρι τέλους και θα εντοπίσει τον δολοφόνο ή θα συγκαλύψει αυτό το αποτρόπαιο γεγονός; Ποιος είναι ο δολοφόνος ή ποιοι είναι οι δολοφόνοι; Κι όμως, έχει λίγη σημασία...

Τα διάφορα πρόσωπα του μυθιστορήματος συνδέονται με την «πολύπλοκη κλωστή της ζωής». Άνθρωποι με διαφορετικές αφετηρίες, και ένα κοινό σημείο: το ανεκπλήρωτο πένθος, διηγούνται αυτόνομα τις δικές τους εκδοχές για το δρόμο που πήρανε στη ζωή τους. Θύτες, και συγχρόνως θύματα, προσπαθούν να κάνουν μία νέα αρχή αποτινάσσοντας από πάνω τους το παρελθόν που τους καταδιώκει σε κάθε βήμα τους. Τύψεις, εμμονές και εκδίκηση. Φαίνεται από το μυθιστόρημα ότι η ίδια η κοινωνία, με τις αυτοεκπληρούμενες προφητείες της, «γεννάει» αγίους και διαβόλους. «Γεννάει» τίμιους μεροκαματιάρηδες, σπουδαίους επιστήμονες, νονούς της νύχτας, ναρκομανείς και δολοφόνους. 

Πέρα από το καθιερωμένο σασπένς ενός νουάρ μυθιστορήματος, το συγκεκριμένο μυθιστόρημα ξεχωρίζει για τη γλαφυρή ψυχογραφική σκιαγράφηση των προσώπων. Ο αναγνώστης καταφέρνει χωρίς δυσκολία να διεισδύσει στο μυαλό και στη ψυχή  των κεντρικών προσώπων, καθώς επίσης να κατανοήσει τα κίνητρά τους και τις τελικές αποφάσεις. Τέλος, επισημαίνεται ως ιδιαίτερα ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο αφηγητής εξηγεί στον αναγνώστη τη συγγραφική του «περιπέτεια» μέχρι να γράψει το βιβλίο αυτό.

Για όσους αγαπούν τις σκοτεινές ιστορίες, το μυστήριο, το νουάρ μυθιστόρημα με κοινωνικές και ψυχογραφικές προεκτάσεις, αυτό το βιβλίο αποτελεί μία θαυμάσια επιλογή.

Σημείωση: Αυτοεκπληρούμενη προφητεία

Παρουσιάση βιβλίου από την Π. Γουρδέα εδώ.

ΦΙΛΩΝ ΣΟΦΙΕΣ: ΝΕΟ EBOOK

Δεν θα αντικαταστήσει ποτέ πλήρως το παραδοσιακό βιβλίο, αλλά είναι εύκολα προσιτό σε όλους. Πάει παντού μαζί σου και, μάλιστα, είναι δωρεάν! Δυο μέρες 'γιορτής' απομένουν (εβδομάδα "Διάβασε ένα ebook, 2-8 Μαρτίου: www.eanagnostis.gr/2014/02/evdomada-diavase-ena-ebook-2014.html) οπότε άδραξε την ευκαιρία να διαβάσεις ένα ηλεκτρονικό βιβλίο.

Μια πιο συγκεκριμένη πρόταση: Μικρές σοφίες γραμμένες από 203 φίλους του Νικόλα Σμυρνάκη με την υποστήριξη της ανοικτής βιβλιοθήκης OPENBOOK του Γιάννη Φαρσάρη. Είμαι κι εγώ μια από εκείνους, με απερίγραπτη χαρά!

"Φίλων Σοφίες"

203 αποφθέγματα κυκλοφορούν ελεύθερα

Εκδόσεις Island Of Man

http://www.openbook.gr/2014/02/islandofman.html

Πλέον δεν υπάρχουν δικαιολογίες για να μην διαβάζουμε έστω και λίγο. Καλογραμμένα βιβλία βρίσκονται ένα κλικ μακριά, χωρίς καμία χρέωση. Είναι η μόνη μας άμυνα στην επίθεση μαζικής αποχαύνωσης που δεχόμαστε από κάθε μεριά (εφημερίδες, ραδιόφωνο, τηλεόραση, ακόμα και η τωρινή μουσική μοιάζει να συνηγορεί σε αυτό).

Αντισταθείτε, διαβάστε, σκεφτείτε!